Çınqıl daşı
Çınqıl, çaydaşı və ya qənbər — dənizin, çayların və göllərin dalğalarının təsiri altında aşılanaraq yumru, hamar forma almış müxtəlif dağ süxurlarının qırıntıları, xırda daşdır. Çay daşları adətən daha iri olur. 10–20 sm qədər. Dəniz daşları daha yastı və kiçik. Əsasən yol tikintisində və beton istehsalında istifadə olunur. Çakıl və ya çınqıl, dəniz sahillərində və çaylarda su eroziyası nəticəsində itiliyini itirmiş kiçik yuvarlaq daş növüdür.
Bağ yollarında və beton işlərində istifadə olunur. Çaylar boyu, dəniz və göl sahillərində toplanmış iri və kiçik daş hissəcikləridir. Çınqıl ölçüsündən asılı olaraq 2-70 mm diametrli hesab olunur. Diametri 2 mm-dən çox olan daş parçalarına çınqıl deyilir. Böyük çınqıllara söküntü, kiçiklərinə isə fiski deyilir. Ümumiyyətlə, çaylar boyu çınqıllar yuvarlaqdır. Səbəb isə onların daim axın boyu yuvarlanmasıdır. Dəniz kənarındakı çınqıllar düzdür. Bunun səbəbi onun dalğalar tərəfindən aşındırılmasıdır.
Konqlomerat çınqıl və qumun təzyiq altında birləşməsi və təbii sementləşmə və zamanla bərkiməsi nəticəsində əmələ gəlir. Xüsusilə dərə yatağında şaquli istiqamətdə çınqılların ölçülərinin dəyişməsi keçmişdəki iqlim haqqında məlumat verir. Böyük daşlardan ibarət təbəqə yağışın və çay axınının yüksək olduğu dövrü ifadə edir. İncə çınqıl və qum ölçülü materiallar yağışın və axın sürətinin azaldığı vaxtları təmsil edir.
Çakıllara iki yerdə rast gəlinir: müxtəlif okeanların və dənizlərin çimərliklərində və qədim dənizlərin quru ərazini əhatə etdiyi daxili hissələrdə. Sonra dənizlər çəkiləndə quru qayalarla əhatələnir. Onlara göllərdə və gölməçələrdə də rast gəlmək olar. Çayda çınqıllar da əmələ gələ bilər
Çimərlik çınqılları və çay daşları həm açıq, həm də qapalı yerlərdə müxtəlif məqsədlər üçün istifadə olunur. Onlar rəng və ölçüyə görə çeşidlənə bilər və həmçinin avtomobil yolları, hovuzların ətrafında, bitki qablarının ətrafında və verandalar və göyərtələr üçün istifadə olunur.
Marsda çınqıllı konqlomerat qaya plitələri tapılıb. Bu, alimlər tərəfindən qədim bir çay yatağında əmələ gəlməsi kimi şərh edilmişdir. NASA-nın Mars aparatı tərəfindən kəşf edilən çınqılların ölçüləri qum hissəciklərindən tutmuş qolf toplarının ölçüsünə qədər dəyişir. Təhlillər göstərdi ki, çınqıllar yerimə sürətindən axan və ayaq biləyindən ombaya qədər uzanan bir axın tərəfindən çökdürülüb.